Cả xã hội đang sốt xình xịch vì lần đầu tiên các trường Đại học được “lên sàn”.Các mã VNU (Đại học Quốc gia), NEU (Đại học Kinh tế Quốc dân), HUP (Đại hoc Dược HN), HMU (Đại học Y HN)… trở thành những từ được nhắc đến nhiều nhất từ vỉa hè đến văn phòng làm việc, từ bữa cơm đến bữa nhậu vì gia đình nào cũng có con cháu đang thi và không ai có chút kinh nghiệm nào nên chỉ biết hỏi nhau mà càng hỏi càng rối.

Thực ra ý tưởng cải cách kỳ thi của Bộ Giáo dục và Đào tạo là khá tiến bộ vì cho thí sinh chủ động hơn trong việc chọn trường phù hợp với năng lực của mình.Cách thi cũ giống như đánh xổ số vì thí sinh phải chọn trường trước khi biết điểm thi.Diễn biến điểm chuẩn của các trường cũng khá khó lường vì năm trước điểm cao, làm nhiều thí sinh trượt thì năm sau ít người đăng ký hơn, điểm lại xuống. Năm nào mình cũng chứng kiến nhiều thí sinh tiếc đau đớn là quá lo ngại nên đã không dám chọn trường mình thích để rồi trải qua 4 năm Đại học với tâm lý không hài lòng, dù chưa chắc vào được trường kia bạn đã vui vẻ hơn nhưng “con cá mất luôn là con cá to”! Ngược lại, cũng không ít thí sinh vỡ mộng theo hướng ngược lại, khi điểm thi thấp hơn điểm chuẩn. Chưa kể việc tổ chức kỳ thi 3 chung, buộc thí sinh và cha mẹ phải đổ về các thành phố chính, toàn bộ các bộ giáo viên các trường Đại học điên đảo trong suốt 1 tuần từ 5h30 sáng đến 6h tối hàng ngày là quá căng thẳng, vất vả, tốn kém. Vì vậy, khi ý tưởng cải cách dồn hai kỳ thi làm một nhen nhóm đã nhiều năm được thành hiện thực, rất nhiều người mừng rỡ. Kỳ thi mới được kỳ vọng giống như đi mua hàng ở siêu thị, thí sinh có được 4 sự lựa chọn trong phạm vi điểm thi của mình và vì đã biết điểm nên sẽ tự chủ hơn.Nhưng cũng như mua hàng ở siêu thị, người tiêu dùng sẽ mệt mỏi hơn vì phải tự quyết để có sự lựa chọn tốt nhất cho mình.

Thời gian đầu mọi chuyện khá ổn vì kỳ thi cũng nhẹ nhàng hơn, dù có những lo ngại về tính nghiêm minh ở các điểm thi địa phương. Có lẽ do Bộ muốn chọn phương án an toàn với dư luận nên đề thi dễ hơn hẳn mọi năm, dấy lên niềm hy vọng cho đa số thí sinh chứ không chỉ top trên. Nhưng sau khi công bố điểm thi, tình hình cứ nóng dần lên từng ngày. Sau niềm vui vỡ oà khi nhận được kết quả khá cao, thí sinh bắt đầu chuyển sang lo sợ khi phát hiện thấy quá nhiều người điểm cao ngang và hơn mình rất nhiều. Bản thân bộ phận tuyển sinh của các trường cũng bị bất ngờ khi dự kiến điểm chuẩn chỉ cao hơn năm trước đôi chút nhưng theo số hồ sơ nộp vào, điểm chuẩn tăng lên từng ngày.Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã khá nhạy bén khi kịp thời đáp ứng nhu cầu của thí sinh bằng cách cho phép các trường được công bố điểm trúng tuyển dự kiến vào 17h hàng ngày.Thế là ngành Chứng khoán Đại học chính thức ra đời.Hàng ngày các phụ huynh và sinh viên chầu chực chờ xem mức điểm của trường mình thích để quyết định nộp hay rút hồ sơ. Điều kỳ quặc là trong đợt đăng ký nguyện vọng 1, thay vì cho phép thí sinh đăng ký 4 trường cho 1 ngành thì Bộ lại bỏ qua mọi logic về định hướng ngành nghề mà chỉ cho phép đăng ký 4 ngành trong một trường, tức là bằng mọi giá vào được trường nào đấy, bất kể học ngành gì. Vì vậy, những trường top trên càng sốt xình xịch. Thông tin về điểm ưu tiên lên đến 3.5đ càng làm tâm lý bức xúc tăng lên. Trong suốt 20 ngày, bộ phận tuyển sinh chỉ lo tiếp thí sinh và phụ huynh đến hỏi thông tin, nộp rồi rút hồ sơ. Ở Việt Nam, kỳ thi ĐH không phải chỉ là của thí sinh mà là của cả gia đình, nhất là cha mẹ. Mọi thí sinh đều luôn có bố mẹ đi kèm, làm mọi việc của con và quyết định luôn thay con, mặc dù đây là việc đáng ra thí sinh phải tự quyết. Càng gần đến ngày 20/8 là hạn chót nộp hồ sơ, tâm lý đám đông càng được dịp phát huy, sự hoảng loạn lan tràn khắp nơi với những tin đồn tăng/hạ điểm chuẩn làm thí sinh và gia đình không còn sáng suốt, sẵn sàng từ bỏ ước mơ chuyển sang nguyện vọng đỗ bằng mọi giá. Chiều ngày 20/8, thí sinh từ các trường top trên như Y, Dược, Ngoại thương… lũ lượt đổ về trường Kinh tế Quốc dân, nơi được cho là sự lựa chọn an toàn hơn. Kết quả là Hội trường Kinh tế Quốc dân như vỡ ra vì dòng người ào ạt đổ về.Bộ Giáo dục và Đào tạo lại khoá phần mềm, không cho tổng kết điểm nên mọi người càng thất vọng. Mãi đến tối muộn mọi người mới chịu ra về để tiếp tục lo sợ, đồn đoán, đau tim cho đến ngày thông báo kết quả IPO lần đầu của chứng khoán Đại học Việt nam. Những lời phàn nàn, chê trách Bộ Giáo dục và ĐT cũng như các trường có thể nghe thấy ở khắp mọi nơi, nhưng không ai đưa ra giải pháp và đặc biệt không ai nghĩ đến việc tự mình thoát khỏi mớ bòng bong này. Mọi lời khuyên bình tĩnh, sáng suốt, tự chủ để tìm lối thoát đều bị phụ huynh và các học sinh bỏ ngoài tai, cuồng loạn chạy theo đám đông, bất chấp lợi ích thật sự của con mình.

Làm việc trong trường Đại học, tôi và đồng nghiệp thường xuyên nhận được tin nhắn/nghe những lời rất melodrama như sau:

– Chị ơi, em đang thắt cả ruột gan. Nhìn cháu thấy thương vô cùng, cứ nghĩ đến cháu là muốn trào nước mắt. 

– Chị ơi, chị kiểm tra lại giùm xem tình hình cháu có hy vọng gì không?Nếu không cứu vãn được thì để chúng em còn tính phương án đưa cháu về, chấp nhận số phận vậy.

Nghe cứ nhưchúng tôi là bác sĩ khoa Cấp cứu của bệnh viện lớn nào đó đang tiếp chuyện với bố mẹ có con ở tình trạng nguy kịch đến tính mệnh.Thực tế chúng tôi chỉ là giảng viên quèn và con họ rất khoẻ mạnh, tràn trề sức sống, giỏi giang nữa đến mức có điểm thi xấp xỉ mức điểm chuẩn trên trời của FTU.Chỉ vì sự xấp xỉ ấy mà các bậc phụ huynh đáng kính coi con mình như kẻ “gần đất xa trời” vậy.

Dù còn nhiều điều chưa hài lòng với cách tổ chức kỳ thi này nói riêng và nền giáo dục Việt nam nói chúng, tôi không thể chia sẻ với tâm lý bi kịch hoá kỳ thi này của phụ huynh Việt đến mức đã gắt lên với họ: “Trời ạ, con em mạnh khoẻ, giỏi giang, không đỗ trường này sẽ đỗ trường khác. Nó vất vả suốt cả 3 năm cấp 3 vì kỳ thi này, giờ xong với kết quả tốt rồi thì nên cho nó vui sống, sao cứ quở quang con vậy? Hay em nhất định phải bắt con khổ sở, khóc than mới hài lòng?”

Lang thang qua một vài bệnh viện, chứng kiến cảnh trẻ con ốm đau, khổ sở, mới thấy có đứa con khoẻ mạnh, bình thường là quá may mắn. Con cái lớn, đi học đi làm xa, bố mẹ khô héo vì nhớ con, trân trọng từng lúc được ở bên con. Thế mà nay con khoẻ mạnh, học hành khá, ở ngay cạnh mình mà không biết vui, cứ tự làm khổ mình và hành hạ con cái. Những lời khuyên nên sáng suốt, chọn trường vừa sức, chấp nhận hoàn cảnh đều bị hầu hết phụ huynh bỏ qua và có vẻ chưa ai từng nghe câu: “Khi một cánh cửa này khép lại, sẽ có cánh cửa khác mở ra”.

Quan sát cuộc chiến Đại học kiểu mới này, tôi nhớ lại câu chuyện về một câu chuyện về một bạn học thời phổ thông.Trong lớp bạntuy khá nghịch ngợm nhưng vẫn học khá và đã đỗ Đại học Bách khoa, là giấc mơ của đa số sinh viên thời đó. Nhưng không may hết năm thứ nhất, vì nghịch dại, bạn đã bị đuổi học.Thời đó bị đuổi là vĩnh viễn không còn cửa quay lại với giảng đường, giấc mơ học vấn tan vỡ. Bạn kể là đã có lúc muốn tự tử vì xấu hổ, tiếc nuối, đau lòng… nhưng được cái tuổi trẻ nên vẫn còn ham sống. Bạn quay về đi làm công nhân, rồi mở xưởng riêng và khi mở cửa đã thành lập công ty. Bây giờ khi gặp lại, bạn đã thành đại gia nhất lớp, đã quay lại học Đại học, vợ con đề huề. Những câu chuyện bạn kể về kinh doanh còn hay hơn nhiều giáo trình tôi từng đọc. Mặc dù vẫn rất buồn khi nhắc lại tai nạn thời trẻ, bạn vẫn bảo: “Trong cái rủi có cái may, nếu ngày ấy mình không gây chuyện thì chắc đến giờ vẫn an phận làm kỹ sư trong nhà máy nào đó. Chính vì tai nạn ấy mà mình bị ném vào đời rồi mới có được ngày hôm nay”.

Và như Hoàng Huy, một thạc sĩ ở Anh Quốc, người có nhiều bài viết rất hay cho giới trẻ, đã viết: “Mình tự thấy MAY vì tự thân mình đã nhận thức được từ rất sớm rằng: Đại học hay Du học, cử nhân hay thạc sỹ, tiến sỹ…..chưa bao giờ nên là cái đích của một cuộc sống hạnh phúc và vui vẻ, tất cả chỉ là sự lựa chọn, và chắc chắn chưa phải là sự lựa chọn duy nhất hay tốt nhất. Còn muốn đi, tất sẽ có nhiều hơn một con đường.

Hãy học vì cuộc sống, chứ đừng sống chỉ để học”.

Top of Form

Bottom of Form