Cho đến nay mình đã đi được hơn 40 quốc gia, số quốc gia từng phải xin visa chắc cũng lên đến con số hơn 10 (Anh, Pháp, Đức, Mỹ, Canada, Cuba, Nam Phi, Hàn Quốc, Trung Quốc, Đan mạch, Balan, Thuỵ sĩ, Czech, Nhật Bản, ). Có một số quốc gia quay lại nhiều lần nên có dịp chứng kiến sự thay đổi trong quy trình visa của họ.

Phải nói là trước 1991 Việt Nam xin visa nhập cảnh cực dễ, chỉ cần được nhà nước cho xuất cảnh là dừng ở nước nào cũng xin nhập cảnh được. Chính vì thế hễ qua cửa xuất cảnh xong là bị trưởng đoàn thu hộ chiếu ngay vì sợ đoàn viên trốn ở lại. Như trường hợp chị Kim Phúc, “Em bé napal”, chỉ trên đường qua Cuba, transit qua Canada, vừa qua cửa kiểm tra là chị chạy ngay sang bên nhập cảnh xin tị nạn và được chấp nhận ngay. Rất nhiều người đi công tác, vận động viên đi thi đấu… đã tị nạn bằng cách này. Nhưng sau 1991, khi nhà nước cho phép xuất cảnh thoải mái, thì phía nước ngoài lại xiết chặt visa nhập cảnh. Và từ đó nỗi khổ dài kỳ mang tên visa bắt đầu!!!

Mình từng đọc trên mạng nhiều người than trời vì visa, bảo còn tệ hơn đi thi vì đi thi còn có tài liệu mà học, đi phỏng vấn visa không biết tiêu chí là gì, bảo cần giấy mời có giấy mời, cần bảo đảm tài chính thì sổ đỏ, sổ tiết kiệm vài tỷ đủ cả nhưng không hiểu vì sao vẫn không được? Nguyên tắc khi xin visa bên cạnh hồ sơ thủ tục, quan trọng nhất là cảm nhận của người phỏng vấn, nếu họ tin mình sẽ không lợi dụng cơ hội này để ở lại ăn bám nước họ thì ta sẽ được qua. Mà cảm nhận thì hoàn toàn phụ thuộc vào cá nhân nên lâu lâu ta lại nghe tin nhân viên sứ quán A nào đó bị đuổi về nước vì nhận hối lộ khi làm visa. Chính vì thế ở tất cả các nước mình biết, người bản xứ chỉ được làm phiên dịch hay văn phòng, không bao giờ được can thiệp vào quá trình xét visa. Hầu hết những người phỏng vấn visa đều nhìn người xin visa như những kẻ tội phạm tiềm năng, luôn sẵn sàng lừa họ để vào ăn bám nước họ. Chính vì vậy, quy trình xin visa không bao giờ dễ chịu hay dễ dàng cả.

Mình xin liệt kê một số kinh nghiệm xin visa ở đây để mọi người tham khảo:

1/ Visa xếp hàng dài nhất:

Đó là lần xin visa đi Pháp khi mình đang học ở Anh năm 2002. Do nhà trường tổ chức tour đi Pháp, cả lớp gồm dân châu Âu, Nhật, Malay, Trung Quốc, VN đều muốn đi nhưng chỉ có TQ và VN phải xin visa. Nhà trường cứ xin lỗi mãi là quy định này không phải của trường, mong sinh viên thông cảm. Bọn mình nghe nói xin visa đi Pháp phải xếp hàng rất dài nên phải nghỉ học, lên London từ chiều thứ 5, sáng thứ 6 cử hai nam giới đi xếp hàng từ 6h sáng. Sứ quán Pháp ở Trung tâm thành phố, sát ngay V&A Museum to đùng. Vậy mà khi đến nơi chúng mình đã thấy vài trăm người xếp hàng vòng 2 hàng quanh cả sứ quán và cái museum ấy, nhìn oải kinh khủng. Được cái họ làm cũng nhanh nên đến 11h là có kết quả, chiều quay lại lấy visa là xong. Mình nghe nói ở VN cũng xếp hàng tương tự nhưng ngắn hơn. Hoá ra Pháp là điểm đến mơ ước cho cả dân Anh chứ không chỉ dân VN, hihi.

2/ Visa bắt khai vô duyên nhất

Đó là lần mình đi Đan Mạch năm 2005. Trước đấy mình cũng đi vài chục nước rồi nhưng chưa từng thấy cái tờ khai visa nào vô duyên như thế! Nó bắt khai “Có gia đình chưa?”, nếu có thì “Còn ở với nhau không hay đã ly thân”, “Có con hay chưa, con có ở với mình không, có cấp dưỡng không?”, Nếu đã ly hôn hay ly thân thì có bạn trai ở Đan mạch không, có định chung sống không, bạn trai có hứa sẽ bảo lãnh không, có trợ giúp tài chính không… Chưa từng có sứ quán nào xin visa đi 1 mình mà bắt nộp giấy đăng ký kết hôn dịch sang tiếng Anh có công chứng. Có vẻ họ nghĩ phụ nữ nước ngoài nào cũng chỉ rình để bám lấy zai nhà họ nên họ phải bảo vệ từ xa!!!

3/ Visa oái oăm nhất

Đó là visa Hàn Quốc. Lần đầu mình làm visa đi Hàn là năm 2007, mọi người bảo là phải dậy từ 5h sáng xếp hàng. Hôm đầu 7h đến đã có cả trăm mạng nằm ngồi vạ vật ở chân toà nhà Daeha, toàn lao động, cô dâu, trông rất hoàn cảnh. Mình đành quay về, hôm sau nhờ người quen đưa vào nộp hồ sơ. Mình đi theo giấy mời của Nhà nước, giấy tờ đủ nên kiểm rất nhanh, hẹn 1 tuần quay lại nhận visa. Tuần sau đến chờ trong phòng cùng la liệt dân lao động ngồi bệt ngay trên sàn. Người trả visa là một phụ nữ VN U40, chị ta cứ hô tên Nguyễn thị A, Trần Văn B là một em trẻ măng riu ríu chạy ra nhận hộ chiếu. Đến lượt mình, chị hét: NHA, mình đứng dậy nói “có”, mặt chị ta cứ thuỗn ra, lúng búng hỏi: “Thế chị qua làm gì?”. Mình tỉnh bơ: Tôi đi “post doc”, chắc chị ta chả biết là gì nên lẳng lặng trả cho minh. Tự dưng được tưởng là U30 cũng thú vị.

Năm 2015 làm visa lại, lần này thì do trường bên kia mời. Mình có giấy mời, công văn của trường, tài chính… đủ cả. Nhưng khi nộp mới biết thời buổi Internet mà họ đòi thư mời bản gốc, cùng giấy tờ chứng minh nghề nghiệp của người mời cũng bản gốc luôn. Cái Hội thảo của mình trụ sở ở Philippines, chỉ tổ chức ở 1 trường bên Hàn, mà toàn thể khách mời từ các nước châu Á khác chả ai bị đòi giấy tờ oái oăm như mình. Cầm hộ chiếu VN nó vui thế đấy!

(Thôi, tạm thế đã, lần sau viết tiếp)