Quấy rối tình dục là một căn bệnh trầm kha ở Việt Nam, một phần vì văn hóa Việt đã quá dung túng cho nó. Thật khó để loại  trừ tệ nạn này khi đàn ông được lớn lên trong tư tưởng phụ nữ là một thứ đồ chơi trong tay họ “Làm hoa cho người ta hái – Làm gái cho người ta trêu”, là việc được họ để ý tới là một ân huệ nhất là khi họ có địa vị cao hơn, nên phụ nữ thích chết đi được, chẳng qua “nghiện nhưng mà ngại”.

Thấm nhuần văn hoá đó từ thuở nhỏ, lại được xã hội khích lệ qua các bàn nhậu, qua những phụ nữ dễ dãi xung quanh nên gần như trong người đàn ông Việt nào cũng có góc khuất cho tư tưởng đen tối ấy, chẳng qua là giáo dưỡng của bản thân hay hoàn cảnh có cho lộ ra hay không thôi. Một người bạn tôi chuyên làm tư vấn tâm lý cho phụ nữ bị QRTD đã bảo tôi là chị đã gặp đủ loại thành phần nam giới mắc vào tội này, học vấn, địa vị, hình thức… chẳng có gì là đảm bảo cho sự trong sạch của họ. Xét từ kinh nghiệm của bản thân, tôi cũng phải đồng ý với chị. Điều đáng sợ nhất là bản thân họ không ý thức được việc mình đang làm sai trái đến mức nào và nếu nạn nhân của họ có lên tiếng, thì sẽ phải chịu rủi ro rất lớn…

Nói ra cũng buồn cười những một trong những lý do làm tôi thấy hài lòng khi không còn trẻ là khỏi phải đối mặt với những rắc rối kiểu đó. Câu chuyện khó xử nhất tôi từng gặp là có lần tôi làm một dự án hợp tác với một đồng nghiệp có vị trí khá cao ở trường khác. Chúng tôi từng làm việc chung trong vài dự án trước đó và biết nhau khá rõ, thậm chí quen cả gia đình nhau. Anh ta được coi là người hiền lành, cư xử với đồng nghiệp và cả cấp dưới rất tốt, lại có một gia đình hạnh phúc. Vì thế tôi rất yên tâm khi làm việc chung nhưng hoá ra đã mừng hơi sớm. Anh ta có một phòng làm việc riêng, chúng tôi thường họp ở đó rồi anh ta luôn tìm mọi cơ hội để ở riêng với tôi và động chân động tay đủ kiểu. Tôi ngoài việc ngăn cản và tìm đủ mọi cách tránh né để chạy thoát, không có cách nào. Dự án kéo dài gần 2 năm, với tư cách hai người đồng chủ trì chúng tôi buộc phải gặp nhau và sẽ có những lúc phải ngồi riêng. Thậm chí có những lần tôi nhờ nhân viên đưa giấy tờ qua, anh ta bảo cần làm việc với tôi mới ký được! Tôi làm căng dự án sẽ đổ vỡ, ảnh hưởng đến rất nhiều người mà địa vị của anh ta cao hơn tôi nhiều, ai sẽ đứng về phía tôi? Điều bi ai nhất là nếu tôi tiết lộ ra, cả chồng tôi và vợ anh ta đều sẽ trút giận lên đầu tôi, còn anh ta thì cùng lắm chỉ bị xì xào một chút.Thậm chí khi tôi nhờ một người chị quen cả hai chúng tôi can ngăn anh ta, chị ấy chỉ nói một câu: Nó điên rồi à và nhắc tôi không được để vợ anh ta biết chứ chẳng giúp gì được vì “đàn ông nó thế, mà thằng này cũng không dám làm gì quá đáng đâu”!

Có lần tôi bảo, ông cứ làm thế này nhỡ vợ biết thì sao, anh ta thản nhiên nói: “Chúng ta không nói thì ai biết được, cứ yên tâm, vợ mình hiền lắm. Mà thế này là thường mà, mình thật lòng với bạn, có ảnh hưởng đến ai đâu”!

Thời gian đó tôi thấy trên TV một chị Vụ trưởng vụ LĐTBXH nói về xây dựng bộ quy tắc chống QRTD nơi công sở nhưng bảo là chỉ cần cho công ty tư nhân chứ cơ quan NN thì không cần vì không có hiện tượng này! Cuối cùng tôi đành báo cáo cơ quan là bận quá, bỏ dự án giữa chừng cho người khác.

Nhưng lần tôi tức giận nhất lại không phải là chuyện của mình. Lần ấy tôi gặp 1 đồng nghiệp lớn tuổi ở cơ quan khác tại hội thảo, nghe ông ấy nói am hiểu lĩnh vực này, lại có vẻ đáng tin nên mời hợp tác. Nhưng hoá ra ông ta không làm được gì cả, lại còn cậy có học hàm học vị đòi thù lao cao hơn người khác. Thế chưa phải là điều tệ nhất, vì ông ta không chịu đến ký giấy tờ, tôi phải nhờ thư ký, một cô bé ngoài 20 mới tốt nghiệp ĐH, mang qua nhà ông ta. Cô bé ấy đi về có vẻ buồn, bảo tôi là thầy bảo còn thiếu gì đó nên chưa ký. Khi bổ sung xong, tôi bảo cô mang đi nhưng cô bé có vẻ rất khó xử rồi xin tôi giao cho người khác. Khi tôi hỏi kỹ, cô bé khóc rồi bảo là ông ta cứ khen cô bé dễ thương rồi tìm cách động chạm. Cô bé đành bỏ chạy về mà không dám kể lại vì sợ tôi không tin và sợ ảnh hưởng đến việc chung. Tôi quá tức giận nên chỉ gửi bưu điện giấy tờ đến cho ông ta, nói là nếu ông ta không ký thì không thanh toán và từ đó không bao giờ mời ông ta hợp tác, cũng không chào hỏi gì nữa.

Trong cả hai câu chuyện trên, điều tôi kinh ngạc nhất là cả hai nhân vật chính đều là người được coi là tử tế, không có điều tiếng gì và họ hoàn toàn tin là mình không có gì sai cả, chỉ là thể hiện sự yêu thích với người khác giới, đáng ra chúng tôi nên thấy hân hạnh! Cả hai người sau đó đều cho là tôi quá khó tính, có thể do trước đó không ai phản đối… Họ có vẻ tin là phụ nữ đều “nói có là không”, thích được tán tỉnh, nhất là từ những người có chút địa vị như họ. Chỉ cần họ không bạo lực, không cưỡng bức thì họ vẫn vô tội!

Khi hiểu ra được điều đó tôi không tức giận nữa, thậm chí còn thấy thương thương cho họ và vợ họ nhưng cảm giác bao trùm là bất lực! Chừng nào còn quá nhiều người nghĩ như vậy thì xã hội sẽ không thể bình an. Mấy hôm trước khi mình đăng bài về vụ Nhã Nam, có vài nick có vẻ của nam giới vào còm là thế này thì từ nay chúng em tán tỉnh phụ nữ thế nào được, phụ nữ nào lúc đầu chả làm giá một chút nhưng đều đồng ý hết mà. Thậm chí có bạn còn kể chuyện nhờ cứ thế lấn tới mà lấy được vợ! Hình như không ai hiểu sự khác biệt giữa ỡm ờ trong trò chơi tán tỉnh của người trưởng thành với áp đặt. Ngượng ngùng khác xa tức giận, và phụ nữ bây giờ khác xa thời xưa, xã hội và luật pháp đều khác nữa, những người bị quy kết là QRTD đều thân bại danh liệt. Hãy nhìn trường hợp Nhã Nam vừa rồi, luật pháp chưa lên tiếng thì dư luận đã giết chết cả bạn và gia đình, thậm chí là công ty của bạn rồi. Vì vậy, việc đào tạo những người đàn ông là một việc rất cần thiết để đảm bảo cho sự bình an của xã hội.

Chiều nay mình vừa tham gia một buổi toạ đàm online của CSAGA, do chị Nguyễn Vân Anh chủ trì. Trong vòng 1h, chị đã đưa ra những quy định cụ thể về QRTD, kèm những trường hợp cụ thể cả ở trong và ngoài nước, cũng như cách giải quyết, rất hấp dẫn và bổ ích. Nghe nói CSAGA sẽ làm cả serie, hôm nay mới là nhập ngôn, sau này sẽ còn những chương trình cho nam giới, phụ nữ, trẻ em, nhà quản lý… Mong rằng chương trình sẽ đến được với nhiều người để xã hội được bình an hơn!