Hôm qua mình có share một link về bài viết “Các em chẳng có gì đặc biệt” của giáo viên tiếng Anh David McCollough Jr. đọc trong lễ tốt nghiệp của các học sinh lớp 12 Trường trung học Wellesley High ở bang Massachusetts (Mỹ) và nhận được rất nhiều phản hồi với nhiều quan điểm trái chiều!  Giáo dục luôn là đề tài nóng với mình. Nhân một ngày nghỉ ốm và đã hơi nhúc nhắc được, mình muốn chia sẻ đôi chút về vấn đề này!

1. Bản thân mình ngày nhỏ kéo lê suốt từ trường chuyên này qua lớp chọn khác (chủ yếu là do hoàn cảnh xô đẩy) nên cảm thấy tuổi thơ như bị đánh cắp vậy! Suốt ngày lo học đội tuyển, lo thi, bạn bè chỉ nhìn nhau như đối thủ, mất cả vui! Đến khi học ĐH, thấy mình quá thiếu kinh nghiệm sống so với bạn bè vì chưa từng được sống. Vì vậy mình không hề có ý định cho con vào con đường ấy! Mình vốn tin con người sinh ra để hạnh phúc, không phải để học hay làm việc!

2. Do tình cờ, một con gái mình rơi vào lớp chọn từ nhỏ, đứa kia thì không! Mình chợt nhận ra, mặc dù cùng một trường nhưng lớp chọn có môi trường tốt hơn hẳn, giáo viên giỏi hơn và bạn học khá hơn. Vì vậy việc học hành của con dễ dàng hơn hẳn và cháu cũng có động lực học hơn. Trồng người cũng như trồng cây, “Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống”, 3 yếu tố đầu đều thuộc về môi trường, yếu tố thứ 4 mới là cá nhân đứa trẻ. Hóa ra môi trường đóng vai trò quyết định đối với thành công của một con người (nếu Ngô Bảo Châu mà ở lại VN thì chưa chắc đã làm được Tổ trưởng môn Toán ở trường nào đó!). Tuy nhiên, học trường chuyên lớp chọn áp lực sẽ lớn hơn nhiều nên phải tùy thuộc vào cá nhân đứa trẻ. Mình đã chứng kiến những gia đình nhờ quen biết mà đưa con vào trường tốt, rồi đứa bé bị stress vì luôn có cảm giác thua kém bạn bè, không phát triển được! Vì vậy, có nhiều lớp/trường tốt giành cho những trình độ khác nhau! Là bố mẹ, chúng ta cần sáng suốt lựa chọn cái gì là phù hợp nhất cho con cái mình!

3. Cô không hề có ý look down những học sinh trường chuyên. Công bằng mà nói, để vào được những trường/lớp như vây, các em phải chịu những áp lực và hy sinh rất lớn, không được vui chơi nhiều như các bạn khác. Gia đình cũng phải hy sinh nhiều cả về tài chính, thời gian và thường phải chăm sóc các em nhiều hơn. Hiển nhiên là các em giỏi hơn các học sinh khác về mặt kiến thức nhưng lại kém hơn về kỹ năng sống, nhất là khả năng chăm sóc người khác vì quen với việc mọi người chăm sóc mình, coi việc học của mình là trên hết! Các em phải hiểu, việc các em vào được những trường lớp đó đúng là thành công, nhưng không phải của riêng các em mà của cả gia đình, nhà trường nữa, mà thành công đó chỉ là bước đầu. Muốn đứng được trong đời, cần biết nhiều thứ hơn là kiến thức nên đừng để cái TÔI của mình che lấp mọi thứ! Lịch sử đã chứng kiến vô số người thông minh bất tài và bất hạnh vì không tìm được chỗ đứng trong đời! Đừng thêm mình vào danh sách ấy!

4. Không thể phủ nhận lợi thế của các trường chuyên/lớp chọn về cả cơ sở vật chất, giáo viên, bạn bè! Cả thế giới đều công nhận điều này mà. Hơn nữa, mình vui mừng nhận thấy rằng, ở Hà Nội, các trường chuyên khá hơn thời mình học rất nhiều, có nhiều hoạt động ngoại khóa để học sinh phát triển. Vì vậy, việc học hành ở đây cũng đỡ nặng nề hơn thời mình. Vấn đề là ở phụ huynh!  Phụ huynh Việt nam có thể chia làm 2 loại:

– Loại Một sùng bái trường chuyên lớp chọn, sẵn sàng làm đủ cách để nhét con mình vào, bất kể khả năng của đứa trẻ. Kết quả là làm con thui chột vì quá tải!

– Loại thứ Hai lại cho rằng, quan trọng là quản được con, học ở đâu cũng thế! Chỉ cần đỗ đại học là được! Quan niệm này cũng rất sai lầm vì đỗ đại học đâu phải là đích chót trong đời đứa trẻ, đấy mới chỉ là điểm khởi đầu! Không có công thức cho sự thành công và không bố mẹ nào, dù yêu thương con đến đâu, sống thay con cái mình được! Chúng ta chỉ là tạo điều kiện cho con bằng việc cho con thêm cơ hội thành công  và rõ ràng  là môi trường học, các mối quan hệ ở trường chuyên/lớp chọn cho con có thêm cơ hội thành công sau này! Đơn giản việc thấy bạn bè du học nhiều thì chính các em cũng phải cố gắng hơn! Bản thân mình khi gặp lại bạn bè cũ cũng thấy, tỷ lệ thành đạt trong các lớp chọn cao hơn nhiều so với các lớp thường. Sau này, khi đi dạy mình cũng nhận thấy các sinh viên xuất thân từ những trường chuyên có sức bật, sự năng động, vốn hiểu biết khá hơn nhiều so với sinh viên của các trường khác. Vì vậy, các em có nhiều cơ hội tiến xa hơn. Bố mẹ ở Việt Nam rất thương con nhưng quá nhiều người cứ muốn sống thay chúng! Rất ít phụ huynh để ý đến khả năng của con mình khi quyết định! Nếu chúng ta sinh con ra, nuôi chúng lớn để cướp mất quyền sống của con thì đấy chính là tội ác lớn nhất đấy! Việc ép con học trường này hay làm nghề kia theo quan điểm chủ quan của mình có khác gì việc các bà mẹ bán con cho chồng Đài Loan để lấy tiền xây nhà cho mình đâu! Đừng nhân danh Tình Yêu để làm hại con cái!

Trong thế giới ngày nay, kiến thức đóng vai trò quan trọng trong sự thành công nên việc hoạch  định học hành cho con cái có thể là yếu tố quyết định sự thành/bại của con sau này! Tuy nhiên “one man’s meat is another man’s poison”, lựa chọn trường nào phải phù hợp với sở trường và ý nguyện của đứa trẻ, nếu không sẽ lợi bất cập hại. Theo mình, có 3 tiêu chí để chọn trường/lớp cho con mình

• Hãy chọn trường/lớp có cơ sở vật chất đảm bảo việc học vì “vật chất quyết định ý thức” mà!
• Hãy tìm lớp có giáo viên có kiến thức và công tâm vì nếu giáo viên dốt hoặc ngoắt nghéo, con mình sẽ bi thui chột quá sớm!
• Chọn lớp có bạn bè ngoan và trình độ tương đồng với con mình. Học thầy không tày học bạn, nếu bạn quá giỏi, con mình sẽ không theo nổi, dễ bị stress. Bạn quá kém con mình cũng k có động lực cố gắng!

Không bắt buộc đó là trường lớp hot nhất mà là cái tốt nhất chúng ta có thể lo cho con mình. Ngược lại, dù bản thân đang học ở đâu, làm gì, học sinh cũng phải hiều là “cuộc sống hạnh phúc, có ý nghĩa là một thành tựu đòi hỏi nỗ lực, chứ không phải là thứ từ trên trời rơi xuống vì các em là người tốt hay vì cha mẹ đưa đến tận tay các em. Hãy đứng dậy, bước ra bên ngoài, tự mình khám phá, tìm kiếm cảm hứng cùng niềm đam mê và hãy giữ chắc nó bằng cả hai bàn tay. Và khi đó, các em sẽ phát hiện sự thật vĩ đại và lạ lùng của cuộc sống. Đó là lòng vị tha, sống vì người khác, và đó là điều tuyệt vời nhất các em có thể làm được cho bản thân. Những niềm vui ngọt ngào nhất trong cuộc sống chỉ đến khi các em nhận ra rằng mình không có gì là đặc biệt”.

Tin cô đi, được hòa mình cùng mọi người theo cách của mình là chìa khóa của hạnh phúc và thành công đấy!

Buổi biểu diễn văn nghệ của lớp con gái bé trường Ams!